Cục Hợp tác quốc tế nhận Bằng khen vì thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng và phát triển ngành Ngoại giao giai đoạn 2021-2023

Ngày 21/12/2023, tại Phiên toàn thể Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 về ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển đất nước tổ chức tại Hà Nội, Cục trưởng Nguyễn Phương Hòa thay mặt lãnh đạo Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vinh dự nhận Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao vì đã có những thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng và phát triển ngành Ngoại giao giai đoạn 2021-2023, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

Trong 2 năm qua, trên cơ sở các chủ trương, chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước về văn hóa và đối ngoại, đặc biệt là Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại 02 Hội nghị toàn quốc về văn hóa và đối ngoại năm 2021, công tác văn hóa đối ngoại tại Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch do Cục Hợp tác quốc tế chủ trì tổ chức đã để lại nhiều dấu ấn đậm nét, với trung bình hàng năm hơn 30 hoạt động văn hóa đối ngoại  đã diễn ra rộng khắp ở trong và ngoài nước dưới các hình thức đa dạng, giới thiệu nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật đặc sắc từ nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, triển lãm đến  giới thiệu võ thuật, xúc tiến, quảng bá du lịch… 

Trước hết, trong thời gian vừa qua, đặc biệt trong năm 2023, có thể nói chưa bao giờ các giá trị văn hóa, con người Việt Nam lại hiện diện đậm nét như vậy trong các chuyến thăm nước ngoài của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Chương trình nghệ thuật kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản diễn ra tại thủ đô Tokyo tháng 11 vừa qua dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Hoàng Thái tử Nhật Bản Akishino, bên cạnh phần trình diễn hòa tấu của các nghệ sỹ Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam và Dàn nhạc NHK Nhật Bản, NSND Đặng Thái Sơn với bài dân ca “Trống cơm” chuyển soạn cho piano và dàn nhạc đã kể câu chuyện Việt Nam bằng ngôn ngữ của âm nhạc cổ điển ở đẳng cấp thế giới. Trong chuyến thăm Hoa kỳ dự Đại hội đồng lần thứ 78 Liên Hiệp Quốc và thăm chính thức Bra-xin của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, 04 chương trình nghệ thuật đặc sắc dành cho các đối tượng khác nhau tại mỗi thành phố đều để lại những ấn tượng khó phai trong lòng các chính khách và công chúng quốc tế. 04 chương trình chính trị - nghệ thuật diễn tại Cuba, Argentina và Uruguay trong chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 4/2023) là điểm sáng, kết nối tình hữu nghị giữa nhân dân các nước Mỹ La-tinh và dân tộc Việt Nam...Mỗi khi các vị Nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo cao cấp nước ngoài đến Việt Nam, chúng ta đều dành những gì tinh túy nhất, qua các chương trình nghệ thuật đặc sắc, từng món ăn bài trí trên bàn tiệc, đến những món quà lưu niệm tinh tế để thể hiện sự mến khách, trân trọng và chiều sâu văn hóa dân tộc Việt Nam. 

Thứ hai, công tác văn hóa đối ngoại khẳng định dấu ấn đậm nét trong tiến trình thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ, lòng tin giữa Việt Nam với các quốc gia, vùng lãnh thổ, các tổ chức khu vực và quốc tế. 

Tính riêng trong 2 năm 2022-2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đàm phán, ký kết hơn 20 điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế, góp phần tăng cường quan hệ hợp tác, xây dựng lòng tin với các quốc gia, tổ chức khu vực và quốc tế, tạo lập khuôn khổ hợp tác và thúc đẩy các hoạt động giao lưu, hợp tác, hội nhập quốc tế, tận dụng các nguồn lực, kinh nghiệm và tiêu chuẩn quốc tế. Nhiều văn kiện được ký kết trước sự chứng kiến của lãnh đạo Đảng, Nhà nước thể hiện cam kết và sự tin cậy cao như Kế hoạch hợp tác văn hóa và du lịch giữa Việt Nam - Trung Quốc giai đoạn 2023-2027 được ký kết nhân chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Trung Quốc (tháng 10/2022); Chương trình hợp tác văn hóa giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Italia giai đoạn 2023-2026 ký trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Italia của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng (tháng 7/2023); Chương trình hành động trong lĩnh vực du lịch giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Du lịch Ả-rập Xê-út nhân chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ dự GCC- ASEAN (tháng 10/2023); Bản ghi nhớ trong lĩnh vực du lịch giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Bộ Kinh tế U.A.E nhân dịp Thủ tướng Chính phủ tham dự Hội nghị COP 28 và một số hoạt động song phương tại Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (tháng 12/2023)…

Trong thời gian qua, các hoạt động Ngày Việt Nam, Tuần Văn hóa Việt Nam liên tục tổ chức tại các nước có quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, láng giềng hữu nghị truyền thống với Việt Nam như Tuần Văn hóa Việt Nam tại Lào và Tuần Văn hóa Lào tại Việt Nam được đồng thời tổ chức tại 2 nước nhân kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Lào tháng 7/2022 dưới sự chủ trì của 02 đ/c Thường trực Ban Bí thư của 02 Đảng; Tuần Văn hóa Việt Nam tại Campuchia và Tuần Văn hóa Campuchia tại Việt Nam nhân kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước và chào mừng Năm hữu nghị Việt Nam –Campuchia 2022, Tuần Văn hóa – du lịch Việt Nam tại Pháp nhân kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao, Lễ hội du lịch Văn hóa Việt Nam tại Nhật Bản, Những ngày Văn hóa Việt Nam tại Singaporenhân kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao, Ngày Văn hóa Việt Nam tại UAE nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao .v.v. Trong 2 năm qua, ngoài các đoàn nghệ thuật phục vụ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ VHTTDL đã chủ trì tổ chức 13 chương trình Tuần Văn hóa, Lễ hội du lịch văn hóa tại các địa bàn trọng điểm, trong đó ưu tiên các nước có kỷ niệm năm tròn, năm chẵn quan hệ ngoại giao.

Các chương trình Tuần Văn hóa, Lễ hội Văn hóa Du lịch Việt Nam ở nước ngoài đã góp phần giới thiệu quảng bá đất nước, con người và nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, truyền tải thông điệp về các định hướng phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam, tăng cường gắn kết tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và bạn bè các nước, đưa quan hệ của Việt Nam và các nước đi vào chiều sâu. Thông qua các hoạt động nghệ thuật biểu diễn, triển lãm, tuần phim...giúp nhân dân các nước hiểu hơn về một đất nước Việt Nam tươi đẹp, phát triển năng động, là địa chỉ hấp dẫn để đầu tư, du lịch...

Thứ ba, công tác văn hóa đối ngoại đạt nhiều kết quả nổi bật về đối ngoại đa phương. Việt Nam chủ động và hội nhập ngày càng sâu rộng về văn hóa tại các tổ chức, diễn đàn khu vực và quốc tế.

Tiếp tục triển khai có hiệu quả Kế hoạch của Bộ VHTTDL triển khai Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030 (ban hành tại QĐ số 787-BVHTTDL-HTQT tháng 3/2019), Bộ VHTTDL đã tích cực phát huy vai trò của Việt Nam trong việc định hình và phát huy bản sắc của Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, chủ trì tổ chức thành công Hội nghị lần thứ 57 Ủy ban Văn hóa-Thông tin ASEAN với chủ đề "Chuyển đổi số: Cơ hội tiếp cận cho mọi người”, tiếp tục đưa những đóng góp của hợp tác văn hóa, thông tin ASEAN vào quá trình triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Bên cạnh việc tham gia đầy đủ các các cơ chế hợp tác của ASEAN trên cả ba lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch, Bộ VHTTDL làm tốt vai trò điều phối hợp tác văn hóa ASEAN-Hàn Quốc giai đoạn 2021-2024, sáng kiến chủ trì phối hợp với Đại sứ quán các nước ASEAN tại Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động triển lãm, liên hoan âm nhạc, tuần phim ASEAN tại Hà Nội, Huế, Quảng Nam…nhân kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á(năm 2022).

Đặc biệt, trong khuôn khổ UNESCO, lần đầu tiên trong lịch sử, Việt Nam cùng lúc đảm nhận nhiều vị trí quan trọng tại các cơ chế của tổ chức quốc tế uy tín bao gồm thành viên Hội đồng Chấp hành và thành viên Ủy ban liên Chính phủ 03 Công ước quan trọng hàng đầu về văn hóa (Phó Chủ tịch Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng các biểu đạt văn hóa nhiệm kỳ 2021-2025, thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nhiệm kỳ 2022-2026 và thành viên Ủy ban Di sản Thế giới nhiệm kỳ 2023-2027). Điều này thể hiện uy tín và vị thế lớn mạnh của Việt Nam tại diễn đàn đa phương.

Triển khai Đề án phát triển mạng lưới thành phố sáng tạo nằm trong hệ thống thành phố sáng tạo của UNESCO do Thủ tướng Chính phủ giao Bộ VHTTDL chủ trì, ngày 31/10/2023 vừa qua, hồ sơ của 02 thành phố Hội An và Đà Lạt đã chính thức được Tổng Giám đốc UNESCO ký quyết định công nhận gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Danh hiệu mới này góp phần nâng cao nhận thức của chính quyền và cộng đồng địa phương trong việc đặt văn hóa và sáng tạo làm trung tâm của các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, mang lại lợi ích thực chất cho cộng đồng sáng tạo và dân cư trong việc hưởng thụ văn hóa, từng bước hình thành các sản phẩm công nghiệp văn hóa, du lịch văn hóa, tạo việc làm và tăng sức hấp dẫn của các địa phương, từ đó thúc đẩy du lịch, dịch vụ, thương mại, đầu tư...

Thứ tư, công tác tôn vinh danh nhân văn hóa, anh hùng dân tộc Việt Nam ở nước ngoài được tiếp tục đẩy mạnh. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch luôn đồng hành cùng Bộ Ngoại giao và các cơ quan đại diện trong việc lan tỏa các giá trị, tư tưởng cao đẹp của dân tộc Việt Nam, đặc biệt thông qua hình ảnh, tư tưởng nhân văn, tiến bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các danh nhân được UNESCO vinh danh. Được sự phê duyệt của Ban Bí thư, Bộ VHTTDL tích cực tham gia triển khai thẩm định chất lượng nghệ thuật công trình tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại St. Petersburg, Liên bang Nga nhân kỷ niệm 100 năm lần đầu tiên Bác Hồ đến với nước Nga; phục dựng tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Cộng hòa Đôminicana và Mêhicô; quá trình đổi tên “Công viên Hòa bình” thành “Công viên Hồ Chí Minh” và tổ chức gắn biển đồng giới thiệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Thủ đô La Habana; 

Riêng trong năm 2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động tổ chức các triển lãm tư liệu về Bác Hồ với chủ đề: “Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh - Góc nhìn từ tranh cổ động 1969-2011” tại Nga; triển lãm “Việt Nam-Cuba tình hữu nghị đặc biệt và mẫu mực” tại Cuba giới thiệu về mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết anh em, thủy chung, trong sáng giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lãnh tụ Fidel Castro đặt nền móng, dày công xây dựng; triển lãm “Hồ Chí Minh-Chân dung một con người” tại Argentina và Brazil; triển lãm về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Bỉ, cung cấp phim tài liệu về Bác Hồ cho Đại sứ quán Việt Nam tại Hà Lan trình chiếu tại Hà Lan nhân kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Hà Lan...

Cùng với việc tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ VHTTDL và các cơ quan hữu quan đã tích cực triển khai công tác tôn vinh các danh nhân, các nhà trí thức, các bậc tiền bối cách mạng có công với đất nước, dân tộc thông qua nhiều hình thức khác nhau như tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế nhân kỷ niệm năm tròn, năm chẵn ngày sinh, ngày mất. Năm 2022, lần đầu tiên UNESCO đã cùng Việt Nam tổ chức lễ vinh danh và kỷ niệm 200 năm ngày sinh của danh nhân Nguyễn Đình Chiểu và kỷ niệm 250 năm ngày sinh, 200 năm ngày mất của nữ sĩ Hồ Xuân Hương. Nhân dịp này, tỉnh Bến Tre, Nghệ An và nhiều địa phương đã tổ chức các hoạt động liên quan trong khuôn khổ các lễ vinh danh. Tháng 11 vừa qua, UNESCO vinh danh Đại danh y Hải thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, khẳng định đóng góp của người Việt trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa – xã hội, lan tỏa trí tuệ, tài năng, cốt cách con người Việt Nam với những giá trị cao đẹp, nhân văn của truyền thống dân tộc, hòa chung vào dòng chảy văn hóa nhân loại.

Thứ năm, các hoạt động văn hóa đối ngoại góp phần đẩy mạnh quảng bá các giá trị văn hóa, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. 

Trong đó, thành tựu nổi bật về văn hóa đối ngoại ở cấp độ toàn cầu trong thời gian qua có thể kể đến là sự tham gia thành công của Việt Nam tại EXPO Dubai 2020, một trong 3 sự kiện lớn nhất hành tinh (sau Giải bóng đá thế giới và Thế vận hội Olympic) quy tụ 192 quốc gia trên thế giới và thu hút 25 triệu lượt khách tham quan trong thời gian 6 tháng từ 01/10/2021 đến 31/03/2022 bất chấp đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên thế giới. Nhà Triển lãm Việt Nam tại Triển lãm Thế giới EXPO 2020 mang thông điệp “Hội tụ quá khứ, lan tỏa tương lai” thể hiện nỗ lực to lớn của Việt Nam trong việc quảng bá hình ảnh quốc gia, phát huy sức mạnh của giá trị văn hóa và sự sáng tạo của con người Việt Nam, đã thu hút 700.000 lượt khách tham quan, đón tiếp hơn 30 đoàn Nguyên thủ quốc gia, Người đứng đầu các tổ chức quốc tế (Tổng Thư ký ASEAN, Tổng Thư ký Pháp ngữ...), đạt Giải đồng về “Diễn giải chủ đề” và Giải nhất hạng mục sáng kiến, ý tưởng, sản phẩm có giá trị thông tin đối ngoại của Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ VIII, khẳng định văn hóa là phương thức quan trọng, hiệu quả trong tuyên truyền đối ngoại và hoạt động ngoại giao.

Cùng với các hoạt động văn hóa, các chương trình, giải đấu thể thao khu vực và quốc tế cũng góp phần khẳng định và lan tỏa giá trị văn hóa, sức mạnh của con người Việt Nam, điển hình như việc Việt Nam tổ chức thành công SEAGAMES 31 năm 2022 đạt thành tích đứng thứ nhất toàn đoàn, phá nhiều kỷ lục của Đại hội đã góp phần quảng bá hình ảnh đẹp về văn hóa, con người Việt Nam, đồng thời truyền tải thông điệp “Vì một Đông Nam Á mạnh mẽ hơn”. Kết quả đứng thứ nhất toàn đoàn tại kỳ SEAGAMES 32 tổ chức tại Campuchia năm 2023 càng khẳng định vị trí của thể thao Việt Nam tại đấu trường khu vực. Sự kiện đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam lần đầu tiên trong lịch sử giành tấm vé chính thức tham dự chung kết World Cup 2023 tổ chức tại Australia và New Zealand truyền cảm hứng đến hàng triệu phụ nữ và trẻ em, gửi đến thế giới hình ảnh về một Việt Nam quan tâm đến bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ.

Để tăng cường quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới, mỗi năm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đón từ 20 đến 30 đoàn các hãng truyền thông tấn báo chí quốc tế vào Việt Nam làm phim, đưa tin, viết bài giới thiệu, quảng bá, văn hóa, đất nước, con người Việt Nam tại các địa phương trên cơ sở nguồn kinh phí chủ động của các hãng phim quốc tế, hoặc xã hội hóa. Đây là kênh thông tin hiệu quả đưa hình ảnh Việt Nam lên sóng các hãng truyền thông hàng đầu thế giới như BBC (Anh), CNN (Mỹ), NHK (Nhật Bản), CCTV (Trung Quốc), ARD (Đức), KBS (Hàn Quốc), Kansai TV (Nhật Bản), IFA Media (Singapore)...Đặc biệt, trong năm 2023, Chương trình Let’s Feast Vietnam - Hành Trình kỳ thú do Bộ VHTTDL bảo trợ chính thức phủ sóng châu Á trên Netflix và lan toả toàn cầu trên nền tảng của Meta. Chương trình này đã giành giải hạng mục Chương trình thực tế và tạp kỹ hay nhất tại Liên hoan Phim quốc tế Busan năm 2023.

Thứ sáu, về tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, làm giàu nền văn hóa dân tộc, xây dựng Việt Nam trở thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa quốc tế và thúc đẩy xây dựng thương hiệu địa phương. 

Ở cấp độ quốc gia, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, đối tác liên quan chủ động đăng cai, tổ chức nhiều sự kiện về văn hóa, nghệ thuật tại Việt Nam có quy mô, uy tín, chất lượng tầm cỡ khu vực và quốc tế (Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội lần thứ VI, Liên hoan Xiếc quốc tế, Liên hoan Âm nhạc ASEAN, Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ V-2022 tại Hà Nội), tiếp tục khẳng định Việt Nam là nơi giao lưu, chia sẻ giữa các nền văn hóa, văn minh trên thế giới, một điểm đến quốc tế uy tín, chất lượng trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Năm 2023, các hoạt động liên kết giữa điện ảnh và du lịch được tổ chức tại Nha Trang, Phú Yên... 

Ở cấp độ địa phương, sau giai đoạn phải hoãn hủy vì dịch bệnh Covid-19, nhiều địa phương đã tích cực phát huy vai trò trong công tác quảng bá hình ảnh địa phương, thông qua việc tổ chức các sự kiện văn hóa, lễ hội (Lễ hội Hoa Phượng đỏ Hải Phòng, Lễ hội Hoa Anh đào-Mai vàng Yên Tử, Quảng Ninh, Tuần lễ Văn hóa-Du lịch Lai Châu, Liên hoan Nghệ thuật Xòe Thái tại Sơn La, Liên hoan Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, Lễ hội hoa Đào tại Lạng Sơn, Năm Du lịch quốc gia 2022 - “Quảng Nam - Điểm đến Du lịch xanh”, Năm Du lịch Quốc gia 2023– “Bình Thuận – Hội tụ xanh”, Lễ hội thác Bản Giốc, Cao Bằng...) Một số sự kiện văn hóa, nghệ thuật tại các địa phương đã trở thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn và trở thành thương hiệu, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước (Festival Huế, Lễ hội Pháo hoa Đà Nẵng, Lễ hội Hoa Đà Lạt, Carnaval Hạ Long...).

Với những kết quả đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã trực tiếp trao tặng Bằng khen đến Cục trưởng Nguyễn Phương Hòa để ghi nhận những thành tích xuất sắc, sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả, đóng góp của Cục Hợp tác quốc tế (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vào thành công chung trong công tác đối ngoại của đất nước và của Bộ Ngoại giao nói riêng. 

Trịnh Quốc Anh